Stilte is altijd anders

Silent Messengers heten ze, deze prachtige vliegers in de vorm van ganzen, tijdens Oerol te zien op een groot leeg strand. We liggen een tijdje in het zand te genieten van de prachtige draaiingen van de lange staarten. Zo nu en dan valt er eentje op de grond, en rent er iemand naartoe om hem weer op te laten.

Een stille boodschap
Hoe prachtig en stil ook, de vliegers vertellen over een serieus probleem. Oorspronkelijk zijn de grauwe ganzen trekvogels: ze overwinteren in Nederland of Spanje, en vliegen daarna terug naar Scandinavië. Doordat het klimaat verandert, blijven steeds meer ganzen echter hier, waar ze voor veel overlast zorgen: ze verzuren de bodem, eten veel gras en gewassen, tot groot verdriet van de boeren. In de buurt van Schiphol veroorzaken ze problemen voor het vliegverkeer.

Zeggingskracht van stilte
Afgezien van hun serieuze boodschap zijn de vliegers voor mij ook een symbool van de zeggingskracht en gelaagdheid van stilte. Elke stille activiteit heeft telkens een andere sfeer.

Stilte tijdens het lezen
Zo houden man en ik beiden van lezen, dus het komt regelmatig voor dat we stil zitten te lezen. Ieder in ons eigen boek verdiept, de sfeer is open, we zijn op ons gemak met de stilte. Soms wisselen we een paar zinnen, zetten thee of koffie, heel genoeglijk.

Dat het ook anders kan, weet ik uit mijn jeugd. Thuis werd er ook veel en graag gelezen. Soms was dat genoeglijk, en soms niet. Ik heb op zondagen wel zitten lezen, terwijl ik me eigenlijk verveelde, helemaal niet wilde lezen, maar niet wist wat ik anders zou doen. Mijn vader was moe na een week hard werken (we woonden op een boerderij), dus we mochten niet luidruchtig zijn.

Stilte tijdens de maaltijd
‘Jullie zeggen helemaal niks tijdens het eten!’ Mijn schoolvriendinnetje was stomverbaasd, wat een stilte! Ze vond het maar raar. Dat snapte ik toen ik bij haar ging eten: vier meiden die tijdens het eten druk zaten te kletsen, vader luisterde en moeder praatte druk mee. Heel anders dan bij ons.

Die stille maaltijden waren voor mij gewoon. Niet dat we altijd stil waren tijdens het eten, maar vaak wel. Die stilte kon prettig zijn, en soms niet. Als er ruzie was geweest die niet was uitgesproken, was de stilte drukkend. 

Stilte is altijd anders, zo is mijn ervaring, ook al is de stille activiteit hetzelfde.

Innerlijke stilte
Sinds ik stilteretraites volg, stiltebijeenkomsten organiseer en bijwoon, vrijwel dagelijks stilzit, heb ik een andere stilte leren kennen. Een stilte die er altijd is, de innerlijke stilte. Deze is altijd hetzelfde, altijd ruim, altijd leeg, altijd aanwezig. Ze is er, ook als het niet stil is om me heen. Soms lijkt ze afwezig, maar dat is ze nooit. Dan lijkt het contact verbroken, maar dat is niet zo, ik ervaar het alleen niet.

Met die stilte maakte ik bewust contact tijdens Oerol, ´s avonds in de caravan, wanneer de muziek van Westerkeyn (het festivalterrein) naar ons toe bonkte. Die stilte was ook voelbaar tijdens een avondlijke fietstocht langs het uitgestrekte Wad: krijsende meeuwen, piepende scholeksters, andere vogelgeluiden en stilte…

Dragende energie 
Het is helend om die innerlijke stilte beter te leren kennen, vooral in onze maatschappij die steeds lawaaiiger wordt, en de stiltegebieden steeds schaarser worden. Het helpt om samen met anderen stil te zitten, vooral met mensen die er ervaring mee hebben. Je wordt gedragen door hun energie.

Je kunt dat ervaren tijdens de maandelijkse stilteavond in onze huiskamer in Overveen. Of tijdens de stiltemeditaties van stadsklooster Haarlem (bijvoorbeeld elke woensdagochtend in de doopsgezinde kerk).

Landelijke dag van de stilte
Of op de landelijke dag van de stilte (27 oktober), wanneer er in Haarlem e.o. vele stilteactiviteiten worden georganiseerd. In ieder geval ben je welkom op de stilteochtend in ruimte De Garage, die ik organiseer. Daarover later meer.

© Janny ter Meer
Juli 2019