Onzichtbare handjes

Onzichtbare handjes… denk jij wel eens aan de onzichtbare handjes die je kleding maken? Handjes van vrouwen en soms van kinderen in Bangladesh, India of Vietnam. Steeds vaker handjes van vrouwen en kinderen in Ethiopië, Somalië of Myanmar. Daar zijn de lonen namelijk nog lager…

Handjes van vrouwen en kinderen die heel lange dagen maken, onder slechte arbeidsomstandigheden werken, in krakkemikkige gebouwen, soms tussendoor niet naar de wc mogen, wel een ander baan zouden willen, maar geen keus hebben.

Ramp van de Rana Plaza
Zo nu en dan worden we aan die handjes herinnerd. Vier jaar geleden bijvoorbeeld, toen op 24 april 2013 de fabriek in Rana Plaza, Bangladesh instortte. 1134 mensen kwamen om. 200 worden nog steeds vermist. De wereld was geschokt, en er werd geroepen om actie, om genoegdoening, een fonds om de slachtoffers te compenseren.

Heeft dat effect gehad?
Ja, er is effect, hoewel het heel langzaam gaat. Zo tekenden in 2016 200 kledingmerken een convenant voor betere arbeidsomstandigheden voor textielarbeiders wereldwijd. Bekende merken als C&A en Primark zetten zich in voor duurzaamheid. Nog heel mondjesmaat, maar er is in ieder geval aandacht voor.

Schadevergoeding
Meteen in 2013 werd het Rana Plaza Donors Trust fund opgericht. Het vergde nog twee jaar actie voeren en lobbyen voor er 30 miljoen dollar beschikbaar kwam om slachtoffers en nabestaanden te compenseren. Maar het is gelukt, met dank aan o.a. de Schone Kleren Kampagne.  

Vakbonden
Ja, er is meer aandacht voor de arbeidsomstandigheden in de fabrieken in Bangladesh. Ook in Bangladesh zelf.  Er zijn verbeterpunten opgesteld. Er wordt gecontroleerd. Er is echter nog steeds veel verzet tegen vakbonden die opkomen voor goede arbeidsomstandigheden. Het is een lange weg.

Dat is Bangladesh. Hoe zit het in andere landen die kleding produceren? Zo werd begin dit jaar duidelijk dat H&M, C&A en Primark uitwijken naar Myanmar. Een land waar tot voor kort een dictatuur was gevestigd, en waar nu langzaam aan wat meer vrijheid komt. Maar waar nog geen vakbonden zijn, en waar de lonen laag zijn. Een ‘uitstekend’ land dus om je kleding te laten produceren.

Het duurt lang…
Is het hopeloos? Nee, het is niet hopeloos. Het duurt alleen heel erg lang. Dat komt o.a. doordat de mode-industrie zo’n lange keten is met zoveel schakels. Het is lastig die allemaal duurzaam, eerlijk, fair trade en biologisch te maken. Het is een kwestie van volhouden.

Wat kun jij doen?
Misschien denk je: wat heb ik daarmee te maken? Ik kan dit probleem toch niet in m’n eentje oplossen? Nee, in je eentje kan dat niet, maar je kunt wel iets doen. Het begint met aandacht en bewustwording.

Aandacht voor de maker van je kleding. Bedank hem of haar voor het maken. Wees je je ervan bewust dat jouw kleding ergens is geproduceerd, dat het naar ons land is vervoerd, opgehangen in winkels, waar jij het koopt. Sta stil bij dit proces.

Aandacht voor je kleding. Zorg er goed voor, hang het uit, was het met zorg, hang het met zorg op. Zo gaat het langer mee.

Aandacht voor het land van herkomst, voor de grondstof. Waar is het gemaakt, van welk materiaal, hoe lang gaat het mee? Er zijn verschillende websites die je kunnen helpen bij je keuze. Kijk eens op rank-a-brand. Deze website beoordeelt merken op hun duurzaamheid. Of op de website van eerlijk winkelen. Per stad verzamelen zij eerlijke winkels, niet alleen van kleding, maar ook restaurants.

Vraag ernaar in de winkel. Hoe meer jij vragen stelt, des te meer moeten winkels nadenken over hun productie.

Duurzame merken
Van sommige merken weet je dat ze duurzaam zijn. Denk aan MudJeans, People Tree, Miss Green (een Haarlems initiatief), BrainTree. Op mijn website vind je nog meer merken die sowieso duurzaam zijn. Ze produceren biologisch of fair trade, gebruiken duurzame grondstoffen.

Eerlijke winkels
Ook op mijn website vind je winkels die alleen of veel eerlijke kleding verkopen. In Haarlem verkoopt BrandMission  alleen eerlijke kleding, en vele andere winkels hebben een mix van gewone en duurzame kleding. Vraag ernaar, niet elke winkel loopt ermee te koop.

Aandacht voor de opbouw van je garderobe, Koop  niet klakkeloos, sta stil bij je aankoop:

Heb je het nodig, is het meer van hetzelfde of is het echt een verrijking van je kledingkast? Wanneer ga je het dragen, met wat kun je het combineren?

Aandacht voor het wegdoen. Gooi je kleding niet gedachteloos in een container, maar ruil, geef het aan iemand anders, verkoop het aan een tweedehandskledingwinkel. Zo wordt de afvalberg van kleding tenminste niet groter.

Verbonden door je kleding
Kortom, schenk aandacht aan de onzichtbare handjes in een ver land, die met jou verbonden zijn door je kleding.

© Janny ter Meer, april 2017

Deze column heb ik voorgelezen tijdens de eerste uitzending van LekkerZondagLiveOpMaandag.  Gepresenteerd door Anita Sanders, van Jukebox from the heart, die (uiteraard) ook zong. Te beluisteren op 

vanavond (10 april) vanaf 20 uur:

– ether: 89.9 FM
– ziggo kabel: 103,3 FM en digitaal kanaal 918 of 738
– KPN, Telfort en XS4ALL kanaal 388 
– via de webplayer op de website
– via tunein: http://tunein.com/radio/Haarlem105-s9514/

De uitzending is na 22 uur te beluisteren via 
http://www.haarlem105.nl/radiogemist/overzicht